Szwedzkie odznaczenia i medale

2018/02/04

W Szwecji istnieją cztery ordery, które składają się na odznaczenia Króla Szwecji. Obecnie jednak przyznawane są tylko dwa z nich. Trzy pierwsze odznaczenia powstały w tym samym czasie, w 1748 r., za panowania króla Frederika I. Ostatni, Order Zakonu Wazów, został stworzony w 1772 r. przez króla Gustafa III. W 1974 r. uchwalono ustawę, która ogranicza przyznawanie szwedzkich  odznaczeń "zagranicznym obywatelom i bezpaństwowcom w celu uczczenia osobistej służby Szwecji lub szwedzkim interesom". Ponadto król ma prawo przyznawania orderów członkom rodziny królewskiej.
Embed from Getty Images

 uroczy moment po przypięciu orderu Serafinów księciu Oscarowi

Najbardziej znany po dziś dzień pozostaje Order Serafinów, przyznawany wszystkim członkom rodziny królewskiej. Dzieci otrzymują go w dniu chrztu, a osoby wchodzące do rodziny królewskiej za sprawą małżeństwa, w dniu ślubu. 
Od utworzenia Orderu Zakonu Serafinów w 1748 roku (przez króla Frederika I) pozostaje najwyższym rangą odznaczeniem w Szwecji. Przyznawany jest wyłącznie członkom szwedzkiej rodziny królewskiej i zagranicznym  szefom państw - Monarchom i Prezydentom. 

 kungahuset

Odznaka otoczona jest na przemian emaliowanymi na niebiesko krzyżami patriarchalnymi oraz złotymi serafinami. Centrum odznaczenia stanowi złocony krzyż maltański w białej emalii z krzyżem patriarchalnym na ramionach i serafinami między nimi. Emaliowana na niebiesko centralna tarcza nosi chrześcijański symbol IHS w białej emalii i otoczona jest trzema koronami w złocie (symbolem Szwecji).

Embed from Getty Images
Książęca para w trakcie ceremonii ślubnej, Daniel Westling nie ma na sobie żadnych odznaczeń
 Młodzi małżonkowie całują się po raz pierwszy po ślubie na schodach katedry, książę Daniel ma już przypięty order Serafinów. Król Carl Gustaf przypiął go swojemu zięciowi w przedsionku Storkyrkan. 

Gwiazda Zakonu Serafinów (odznaczenie tradycyjnie noszone przez członków rodziny królewskiej i zagraniczne głowy państw) jest podobne do przedniej/centralnej części orderu. Gwiazda osadzona jest całkowicie w srebrze oraz ma tak samo emaliowany dysk. Szarfa zakonu jest jasnoniebieska, a jej odcień często określany jest jako "serafinowy niebieski". Nosi się ją na prawym ramieniu z odznaką zawieszoną na lewym biodrze.


Order Zakonu Gwiazdy Polarnej, określany także jako Order Zakonu Gwiazdy Północnej również został utworzony z rozkazu Frederika I w 1748 roku.
Przed rokiem 1975 order był przyznany za "zasługi obywatelskie, za oddanie się obowiązkom, za naukę, literaturę, wyuczone i użyteczne prace oraz tworzenie nowych i korzystnych instytucji". Od 1975 roku przyznawany jest tylko osobom spoza granic Szwecji i członkom szwedzkiej rodziny królewskiej. Jest nadawany najczęściej pomniejszym członkom obcych rodzin królewskich, podczas gdy Order Serafinów jest tradycyjnie nadawany wyższym rangą członkom i przywódcom państw.

medal-medaille.com


Order jest przyznawany w pięciu klasach:
Dowódca Wielkiego Krzyża - odznakę nosi się na kołnierzyku lub na szarfie, a także gwiazdę na lewej piersi.
Dowódca Pierwszej Klasy - nosi odznakę na szyi oraz gwiazdę na lewej piersi.
Dowódca - nosi odznakę na szyi. 
Rycerz pierwszej klasy - nosi odznakę na szarfie na lewej piersi.
Rycerz - nosi odznakę na szarfie na lewej piersi.
 
Obroża Zakonu to złoty łańcuszek, łączący siedem pięcioramiennych gwiazd w białej emalii i siedem monogramów króla Frederika I (literę "F") w niebieskiej emalii.
Odznaką Orderu jest maltański krzyż emaliowany na biało z koronami pomiędzy ramionami krzyża. Jest w kolorze srebrnym dla klasy rycerza, a złocony dla wszystkich innych klas. Niebieska emaliowana centralna tarcza nosi pięcioramienną gwiazdę emaliowaną na biało, otoczoną hasłem "Necsit occasum" ("Nigdy nie zajdzie"). Całość odznaki zwieńczona jest królewską koroną w kolorze złotym.
Gwiazda Zakonu jest krzyżem maltańskim z pięcioramienną gwiazdą pośrodku. Gwiazda ma również proste promienie między ramionami krzyża i cała jest w kolorze srebrnym. Wstążka Zakonu jest niebieska z żółtymi paskami tuż przy krawędzi. Przed rokiem 1975 wstążka była czarna, ale została zmieniona, aby odzwierciedlić narodowe kolory Szwecji. Jednak w 2013 r. zdecydowano, że szwedzcy książęta będą nosić oryginalną czarną wstążkę na swojej szyi.

Embed from Getty Images
Christopher O'Neill w dniu ślubu nosił odznaczenie dowódcy Orderu Zakonu Gwiazdy Polarnej. Chris jako, że nie jest obywatelem szwedzkim  ani tym bardziej księciem nosi order na niebieskiej szarfie z żółtym wykończeniem. Jako, że nie wszedł do rodziny królewskiej nie przysługuje mu Order Serafinów  / kungahuset

Order Zakonu Miecza jest ostatnim z trzech orderów utworzonych w 1748 roku przez króla Frederika I. Chociaż nie jest już przyznawany, wciąż istnieje i jest trzecim najwyższym orderem w Szwecji. Order Zakonu Miecza został pierwotnie ustanowiony w celu uznania odwagi i wyjątkowej służby wojskowej, a później stał się standardową formą uznania długości służby wojskowej. Początkowo istniały 3 stopnie odznaczenia, a w 1788 r. Król Gustaf III dodał 2 dodatkowe. Później dodano godło młodszych oficerów (Odznaka Miecza) i medal dla podoficerów. A w 1952 r. powstał specjalny medal - Krzyż Wojenny Orderu Miecza - w kolorze złotym i srebrnym, który miał być przyznany tylko w czasie wojny. Przyznawanie orderu zostało zaprzestane 31 grudnia 1974 roku. Król nadal nosi to odznaczenie. 

kungahuset

Królewski Order Wazów jest ostatnim z czterech orderów w Szwecji. Oryginał ustanowiony został przez króla Gustafa III w 1772 roku w celu uznania służby w dziedzinie rolnictwa, górnictwa i handlu, był nieograniczony w zakresie statusu urodzenia lub edukacji i mógł być przyznany każdemu. Od 1974 r. Zakon został oficjalnie sklasyfikowany jako "spoczynkowy", co oznacza, że ​​nie jest już przyznawany, ale  nadal jest uznawany.
 
wikipedia



Order Rodziny Królewskiej, czyli broszka z portretem monarchy przyznawana członkiniom rodziny królewskiej i przez nie noszona podczas uroczystości na dworze. Tradycja noszenia przez Panie Orderu Rodziny Królewskiej pojawia się na większości dworów królewskich jednak nie na wszystkich. 

Brosza królowej Silvii jest oczywiście najbardziej ozdobna, portret króla który na niej widnieje został wykonany w latach '70. Obraz monarchy jest inny u córek pary królewskiej i księżnej Sofii niż u królowej. Jako, że wykonywany jest specjalnie dla każdej z Pań w centrum broszy umieszczany jest aktualny portret króla. Również siostry Carla XVI Gustafa mają prawo nosić ten order i robią to podczas dużych uroczystości na dworze.

kungahuset

Co się stanie z Orderem Rodziny Królewskiej kiedy na tronie zasiądzie Victoria? Najprawdopodobniej, tak jak w Danii i Wielkiej Brytanii, królowa Victoria nosiła będzie broszę z wizerunkiem  swojego ojca - w tym wypadku króla Carla XVI Gustafa, z kolei członkinie rodziny królewskiej otrzymają broszki z wizerunkiem królowej. Właśnie tak postępuje króla Elizabeth II noszącą na piersi broszkę z wizerunkiem króla George'a VI,  podczas gdy członkinie rodziny królewskiej noszą wizerunek królowej. Królowa Margarethe po dziś dzień nosi broszkę z wizerunkiem swojego taty - króla Frederika, co ciekawe i niezwykle sentymentalne broszka ta niegdyś należała do mamy monarchini - królowej Ingrid.

Chociaż księżniczka Victoria jest dopiero Następczynią Tronu ma już co najmniej 23 ordery zagraniczne, przy królu posiadającym około 50! Królowa posiada ponad 40,  Książę Daniel ma z kolei 5 odznaczeń państwowych, książę Carl Philip 13, księżna Sofia jeden, a księżniczka Madeleine osiem. Para królewska posiada oczywiście Order Orła Białego, przyznany przy okazji jednej z wizyt państwowych.

W kolejnym poście o tym kiedy członkowie rodzin królewskich otrzymują odznaczenia zagraniczne i więcej :)

12 komentarzy

  1. Czy Sofia i Carl Philip wezmą udział w obchodach 200 lecia dynastii Bernadotte.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie. Dzisiaj rzeczniczka dworu podała, że wrócą za tydzień, ponieważ Sofia jest zobowiązana do pracy przy projekcie "Platforma" w Kapsztadzie.

      Usuń
  2. Z orderami wiążą się cały rytuał i jest to bardzo skomplikowane.Dzięki za przybliżenie historii orderów w Szwecji.

    OdpowiedzUsuń
  3. Świetny post te wszystkie ordery są bardzo do siebie podobne łatwo się pomylić
    Ewa

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetny post i wiele wyjaśniłaś i ja osobiście zawsze łączyłam Order Serafinów i Order Rodziny Królewskiej i myślałam że to jest jeden cały składający się na Order Serafinów. Ostatnio napisałaś że jakby coś było nie jasne to można pytać, więc mam takie pytanie czy ten order co ma Chris Order Zakonu Gwiazdy Polarnej to kobieta też nosi na szyj? I jeszcze jedno małe sprostowanie czyli jakiś obywatel Szwecji (zwykły człowiek) lub minister innego państwa za wybitne osiągnięcia wobec Szwecji nie dostanie Orderu Serafinów tylko Zakonu Gwiazdy Polarnej? Tak po za moimi dwiema wątpliwościami na prawdę świetny post i wiele można się dowiedzieć.
    Gosia

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nigdy nie widziałam, żeby Panie nosiły go na szyi, przypinają go na piersi. Panie noszą również szarfy tego orderu. Więcej o tym będzie w następnym poście.
      Tak jak napisałam w poście Order Serafinów otrzymują tylko członkowie rodziny królewskiej i głowy innych państw. Nikt więcej. Teraz w Szwecji nie ma odznaczeń dla szwedzkich obywateli. A jakiś minister, ktokolwiek z zagranicy za zasługi dla Szwecji może zostać odznaczony Orderem Zakonu Gwiazdy Polarnej. Nigdy Serafinów. Aczkolwiek książę Frederik posiada już Order Serafinów, tak samo kiedyś Willem Alexander czy Felipe kiedy byli następcami tronów. Nie wiadomo oficjalnie jakim cudem ponieważ oficjalne dokumenty mówią o głowach państw i monarchach. Muszą jednak istnieć klauzury dające na to pozwolenie. Tak wiem, że nie napisałam o tym w poście, ale te informacje pojawią się w drugiej części.

      Tak jak napisałam w poście od 1974 roku Order Zakonu Gwiazdy Polarnej otrzymują tylko osoby spoza granic Szwecji - co oznacza, że nie są przyznawane obywatelom kraju. Król zachował jednak możliwość nadawania tych odznaczeń członkom rodziny królewskiej, stąd mają go Carl Philip i Daniel choć są obywatelami Szwecji. Ostatnią osobą, która otrzymała ten order przed wejściem restrykcji był Tord Magnuson szwagier króla. Nie jest on członkiem rodziny królewskiej więc po 1975 roku nie mógłby go dostać jako, że jest obywatelem Szwecji.

      Usuń
  5. Super post, wszystko idealnie wytłumaczone. Bardzo dziękuję.

    OdpowiedzUsuń
  6. Jak zawsze udało Ci się rozwiać moje wątpliwości. Dziękuję za post i czekam na drugą część.

    OdpowiedzUsuń
  7. dlaczego piszesz że Chris nie wszedł do rodziny królewskiej? to ze nie jest obywatelem Szwecji i nie jest księciem nie oznacza ze nie jest w tej rodzinie. Madelein nie jest panną, wychodząc za mąź powiększyła swoją rodzinę o nowego członka.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jako rodzinę królewską określa się instytucje monrachii, której częścią nie jest i nie będzie Christopher. Oczywiście został członkiem rodziny ale pod względem prywatnym, ale nie pod względem oficjalnym, nie ma tytułu, jest osobą prywatną i nie jest nawet obywatelem Szwecji. Co oznacza, że nie jest częścią instytucji jaka mimo wszystko jest rodzina królewska. Christopher jest częścią rodziny ale nie królewskiej. W Szwecji często określa się go z przymrużeniem oka członkiem rodziny Bernadotte (oczywiście z przymrużeniem bo rodzina królewska nie ma nazwiska jednak posługuje się nazwą dynastii jako nazwiskiem w okolicznościach prywatnych.

      Usuń
  8. Kiedy księżna Sofia otrzymała Order Rodziny Królewskiej ? Wiem, że po wejściu do rodziny królewskiej, ale ciekawi mnie czy otrzymała go np. na przyjęciu weselnym czy może jako prezent ślubny ?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dobre pytanie, myślę, że order rodziny królewskiej jest traktowany trochę jak biżuteria noszona na szczególne okazje i możliwe, że Sofia dostała swoją dopiero przed pierwszą okazją do założenia orderu. Równie dobrze mogła go otrzymać właśnie w prezencie ślubnym. Tak naprawdę ciężko stwierdzić, w przypadku Daniela było to takie symboliczne, bo założył Order Serafinów opuszczając katedrę, bo jako mężczyzna od razu mógł nosić odznaczenia, a Sofia czy jej szwagierki oczywiście nie nosiły na swoich ślubach orderów.

      Usuń

Publikując komentarz zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych w nim zawartych, zgodnie z rozporządzeniem art. 6 ust. 1 lit. a RODO. Dane te są przetwarzane w celu publikacji komentarza.